Draumekrøniker, del 6 - Commodus

A shout that tore Hell's concave, and beyond
Frightened the reign of chaos and old night
- Paradise Lost, John Milton

The mass, whether it be a crowd or an army, is vile.
- Benito Mussolini

Only I can turn this country around.
- Silvio Berlusconi



Cigarillo?
Ja takk.
Eg tek imot den stinkande tobakkspinnen og tek eit drag. Dei vintermørke gatene i den sicilianske byen – Palermo? Siracusa? – er opplyste av faklar og fylde av støyen frå rasande demonstrantar. Med ville skrik og demoniske rytmer hyttar dei med våpna sine mot himmelen, som i eit trugsmål mot Gud. I ekstatisk polyfoni, som djevledyrkarar i transe, skrik dei ut misnøyen utan at nokon klarar å høyre kva dei eigentleg skrik eller kva dei er misnøydde med. Eg kjenner meg som Dante; mannen ved sidan av meg kjenner seg som keisar Commodus. No byrjar demonstrantane å kaste isklumpar mot rådhuset; ein plakett ved inngangsdøra har allereie vorte skoten på. Dette er Pandemonium, dette er smådjevlane sitt opprør mot Lucifer.
Ein fjernsynsreportar intervjuar ein sjølvutnemnd leiar av opprørarane og eg får på eit vis vite kva saka dreiar seg om. Vi nektar å godta at regjeringa ikkje lenger tillet dobbeltnamn! skrik intervjuobjektet, og illustrerar poenget med å ytre sitt eige namn gjennom ein serie dårleg artikulerte lydar. Det er fullstendig mogeleg å høyre kva han seier, men det er like umogeleg å få noko meining ut av det. I alle tilfelle, det er no forbode å heite Giovanni-Francesco, forstår eg, og den svarte massen av demonstrantar talar så altfor tydeleg om responsen på lovforslaget.

Var det verkeleg naudsynt?
Ja.
Han smiler, men seier ikkje meir; han er altfor oppteken med ei ung, vakker kvinne som no har dukka opp ved sida av han. Ho er i tjueåra, lettkledd – trass i at det er midt på vinteren – og heiter Lucrezia eller noko slikt. I bakgrunnen skimtar eg eit haleheng av andre kvinner. Dei er om lag like lettkledde, i same alder, men truleg med andre namn. Eg minnest bakkatinnene som følgde Dionysos i ville orgier, men kvar er satyrane? Eller er mannen ved sidan av meg satyr nok for dei alle? Kva kan eg seie, seier han plutseleg, eg er ein vulkan: Vill, farleg og upåliteleg. Eg er uviss på om metaforen skal dekkje hans rolle som politikar eller kvinnebedårar – kanskje begge – og eg lurer på om han har gløymt at det var Mars, ikkje Vulkan, som var elskaren til Venus. Lucrezia ler og let seg kjærteikne, medan ho seier nokre ord eg freistar å ikkje oppfatte.

Mannen med det uforståelege namnet, plukkar opp ein brustein og slenger den i eit rådhusvindauge. Glaset landar tett attmed meg, jamvel om både steinkastaren og eg står på andre sida av gata. Eg bøyer meg ned, plukkar opp ein glasbit og tenkjer uff. Det er folkemengda som er vulkanske, ikkje Silvio; kanskje dette vil verte eit nytt Vesuv? Som ein sjølvutnemnd keisar – og det er i alle tilfelle ingen andre som har utnemnd han – står Silvio midt i folkehavet av senatorar frå Orcus og kosar med tjueårige jenter. Kor mange av dei er undertøysmodellar, tru? Og kor mange er plukka opp frå fattigdom? Korleis klarar du det, spør eg Lucrezia, som no har vorte erstatta med ein raudhåra subsitutt. Ho smiler. Eg skal verte likestillingsminister, seier ho, som om det er grunn god nok. For henne er det vel kanskje også det. Eg ser vekk og kjenner meg nedstemd.

Du minner meg om Commodus.
Eg er Commodus.
Han smiler, men verkar for å meine kva han seier. Det er heilt naturleg for ein mann å syne virilitet. Særleg når han er så viril som meg, legg han til etter ein kort pause. Commodus hadde 300 konkubiner og 300 unge gutar, gjeld det same for Silvio? Etter Lucrezia å døme kan det verke for det. Eller er det Rodorigo Borgia han liknar mest? Plukkar Lucrezia rista kastanjer i Silvio sin villa? Det var Lucrezia – vert det sagt – som forårsaka monarkiet sitt fall i 506 f.Kr. Vil Lucrezia forårsake Silvio sitt?

Hordane av misnøgde sicilianarar berre aukar. Dei dreg stråfigurar ut i gata, figurar dei har festa bilete av Silvio på, og set fyr på dei medan dei ropar morte a Silvio eller noko i den leia. Silvio ler. Ikkje fordi han tykkjer stråfigurane er morosame, men fordi ei blond kvinne kilar han på halsen. Han ser opp og legg merke til mitt bekymra blikk. Ta det med ro, seier han. Dei vil ikkje gjere meg noko. Dei elskar meg. Dessutan, eg er Commodus, eg kan hamle opp med denne mobben eigenhendig. Når alt kjem til alt drap Commodus over tusen menneske på arenaen. Ja, tenkjer eg med meg sjølv, han hevda så. Men kva slags menneske – og i kva tilstand dei var i – vert ikkje nemnd.

Har du fyr?
Nei.
Lucrezia står attmed meg med ein sigarett mellom høgre peike- og langefinger. Synd, svarar ho og plasserer den mellom raudmåla lepper. Du er ikkje redd, spør eg medan eg gestikulerar mot folkemengda. Dei har no reist ein galge, og dei har ikkje nokon stråfigurar å henge. Nei, svarar ho, men ho seier ikkje noko om kvifor ho ikkje er det. I mellomtida har Silvio valt ut ei kortklipt blondine, han stryk henne over høgre skulder. Lat dei rase frå seg, seier han. Det er eg som styrer dette landet. Styrer han verkeleg landet? Eller freistar han hindre eit vulkanutbrot ved å setje seg i opninga? Rådhuset brenn, strådokkene brenn og om folket får tak i Silvio brenn dei kanskje han også. Vil dei brenne meg? Eg snur ryggen til og ser skuggar danse på veggen framfor meg som i eit arkaisk ritual.

Ein av skuggane kjem bort til meg. Den stammar frå ei kvinne, verkar det for; ei korpulent, stuttvaksen kvinne; ho hadde neppe vorte utanriksminister under Silvio. Kva er vitsen, spør eg. Vi skuggar fødast av eld, svarar ho. Berre ved elden kan vi kome til liv. Eg føler at eg ikkje heilt har fått svar på spørsmålet. Men kvifor? Fordi det er på tide, svarar kvinneskuggen og kvervar i andre skuggar.

Er du ikkje redd massen?
Massen er fæl, men den elskar meg.
Han kjærteiknar ei svarthåra kvinne og lovar henne eit sete i EU-parlamentet. Ho vil ta seg betre ut enn gamle, feite politikarar. Og ho har erfaring, poengterar han medan han plasserar handa så nær det høgre brystet hennar at det verkar som ei lite subtil understreking. Ho kniser og vrir seg småkokett i grepet hans. På den andre sida av gata får flammane styrke og stig høgare til vers. Skuggen til Silvio vert festa oppetter veggen bak han, og plutseleg er det ikkje lenger hans skugge, men skuggen til ei korpulent kvinne som syner seg i staden. Den svarthåra kvinna gispar av skrekk. Ho vrir seg ut av grepet hans og legg på sprang nedetter den snødekte gata. Flammane stig endå høgare, og den korpulente kvinneskuggen knyt seg til Silvio slik hans eigen skugge eingong gjorde. Bakkatinneflokken merkar endringa og trekk seg ut i mørkret der skuggane enno ikkje har rive seg laus frå natta.

Demonstrantane trekkjer seg unna dei også, det er ikkje lenger noko behov for dei. Så byrjar det å regne kraftig. Elden døyr, fyrst sakte så raskare og med elden døyr også skuggane. Dei trekkjer seg saman med nattemørkret, og med dei også Silvio, for Silvio har mist skuggen sin og er no i makta til ein heilt annan skugge. Han skrik i det han oppdagar det, men han har inga eiga makt lenger; han kvervar bort i det mørkret nokre seier han eingong kom ut av. Så vert berre lyden att. Ekkoet – som lyden sin skugge – kvervar sjølv sakte mellom husa og svinn i nattemørkret.