Draumekrøniker, del 3 - Til California

Dette er rett nok ikkje noko eg har drøymt, men ei særs fri dikting basert på to draumar frå same natta. Eg drøymde faktisk at vi i Firda-klassen skulle til California, og vi starta faktisk i Ommedal. Der var også nokre i Fantomet-kostyme. Også Tokugawa og Suleiman den mektige var på sitt vis aktørar i andre delen av draumen, men på langt nær like dominerande som eg har valt å framstille det. Følgjeleg er mykje av dette fri fantasi (også i forhold til kva som faktisk føregjekk inne i hovudet mitt den natta). Sidan eg har inkludert ein heil del element som er meir eller mindre obskure, har eg lagt til ei liste med utgreiing til slutt, slik at de betre kan sjå djupna i denne galskapen.



Så dreg vi altså til California, eg og resten av Firda-klassen. Kva skal vi der? Finne gull, sjølvsagt, slik alle andre idiotar som dreg til California vil. Vi dreg med bil frå Ommedalen og tvers over det amerikanske kontinentet – ein kjapp tur for modige menn og kvinner, og snart samlar vi skattar i utkanten av prærien. Nokre er kledde som parodiar på Fantomet. ”Spar nokre til meg!” skrik eg, medan den eine skatten etter den andre ser dagslyset for fyrste gong på kven veit kor lenge, og eg kjempar med tårene då eg ser kor mykje fint dei finn.

Så kjem tyrkarane. Janitsjarar marsjerar nedetter skråningane – jamvel om prærien ikkje har skråningar – og på akslene har dei kvar sin jezail. Alle har kvitt skjegg – jamvel om janitsjarar ikkje skal ha skjegg – og dei syng om ørner. ”Kvar er Tokugawa, den hunden? Lad kanonane og skyt Nippon i bitar!” Slik talar berre ein rasande tyrk, og det er nett det Suleiman er. Eg tykkjer mest synd i Tokugawa, men eg ser han har reist fortet sitt på toppen av åsen, klar til å ta imot det tyrkiske batteriet.

Så kjem åtaket. Hordar av ryttarsoldatar – ein grashoppesverm, ei landeplage – dundrar over prærien, medan jezail-riflene skyt i bakgrunnen. Kulene treff fåfengt murveggen og fell harmlaust til jorda, nett som sporvar, berre at kulene er det visst ingen som held rekneskap over. Tårn fell og reiser seg att, bannskap, krutsalvar og hestar – det er dette engelskmennene kallar ”the din of battle”. Kven skal eg halde med? Meg sjølv, kanskje?

Så skjer det noko. Eg veit det ikkje, men det skjer noko i regnskogen høgt over oss. Ein hårete figur observerar slagplassen, eit djevelsk smil krusar om andletet hans. Det er ikkje noko menneske, det er ein puck – ikkje ein hockeypuck, men ein fe, ein trickster, nett slik som i ”A Midsummernight’s Dream”. Forresten er han ikkje åleine, det er ein heil stamme puckar. Dei vaktar inkaskatten, og det er den eg er ute etter, eg og alle dei andre – også dei i Fantomet-drakt. Og kven skulle tru at matoppleving var ei eufemisme for magesjau?

Så verkar det for at Suleiman har fått overtaket. Nippon si blødande sol får eit tyrkisk slør om andletet, og tusen netter og ei til står i kø for å utfalde seg, jamvel om det ikkje har noko med ottomanane å gjere. Burlesk, eksotisk, erotisk. Men det er verkeleg ikkje eit land for gamle menn, og kven veit, kanskje Suleiman også vil verte kjend som Rhinometos – ”avkutta nase” – slik som i det gamle Bysants. I alle fall dansar dei vidare, kvinnene.

Så kjem Zoe Porphyrogenita. Ho vert høgdepunktet for festen, sjølv Tokugawa verkar for å vakne til liv der han sit i gullburet sitt. Gull for ein fallen keisar, purpur for ei mektig keisarinne. Yeats står attmed henne, freistar å få kunnskap frå henne, han vil skrive eit tredje dikt. ”The Emperor’s drunken soldiery are abed,” seier han, og han skjønar for seint at det er ein tabbe å snakke om keisaren til keisarinna. ”Gjev meg mine tårn attende!” skrik Tokugawa. Vil han freiste seppuku? Ikkje i eit bur av gull. Aldri i eit bur av gull. I mellomtida fortel Sheherazade om kvar av desse nettene under sola, og lystige blikk vert veksla. Det er ikkje eit land for gamle menn, vert det sagt, men kva med gamle grisar?

Så vert inkatempelet sprengt, og med det skatten. Kvar dreg puckane no? Inn i regnskogen, kanskje, eller til det vesle huset på prærien. Men Atahualpa skrik ein stad, og Robin Goodfellow siterar Shakespeare: ”Lord what fools these mortals be.” I alle tilfelle, kvar er vegen? Kvar er California? Og kvar er samanhengen?



Ordliste:

Atahualpa - Den siste keisaren av inkariket, avretta ved kvelning i 1533

Janitsjar - Tyrkisk elitesoldat

Jezail - Rifle, rett nok neppe nytta av janitsjarane

Nippon - Japansk for Japan

Porphyrogenitas - Gresk for "purpurfødde", eit tilnamn gjeve til enkelte regentar av det bysantinske riket

Puck - Fe frå europeisk mytologi

Rhinometos - Gresk for "avkutta nase", ein praksis som bysantinarane importerte for å avsetje keisarar, for keisarane av Bysants var påkrevde å ikkje ha fysiske lyter. Sjå gjerne dette i samanheng med Yeats-sitatet "That is no country for old men"

Robin Goodfellow - Puck frå Shakespearestykket "A Midsummernight's Dream"

Seppuku - Japansk sjølvmord ved å snitte opp magen med ein kniv

Sheherazade - I følgje legenda var det ho som fortalde eventyra i 1001 natt for å ikkje verte avretta av ektemannen

Suleiman - Tyrkisk sultan frå 1520 til 1566, den fyrste ottomansultanen med det namnet

Tokugawa - Eigentleg Tokugawa Ieyasu, fyrste shogun av Tokugawadynastiet. Hans regjeringsperiode var 1600-1616, shogun frå 1603

Yeats - Irsk diktar, dei verka det vert alludert til i teksten er Sailing to Byzantium ("ikkje eit land for gamle menn") og Byzantium ("The Emperor’s drunken soldiery are abed")

Zoe - Keisarinne i Bysants 1028-50

Draumekrøniker, del 2 - Swan Swan Hummingbird

Denne novella er også ei blanding av fleire draumar - to, for å vere nokolunde nøyaktig - og eg har her valt å setje meir fokus på det springande, det uoversiktlege i draumar. Songen som vert framført - like oppdelt som samanhengen mellom draumesekvensar - er Swan Swan H av R.E.M., tittelen på novella er kva songtittelen eigentleg burde ha vore, i alle fall slik R.E.M.-bassist Mike Mills meinar det. Eg drøymde ikkje songen i sin heilskap, men eg har teke meg den fridom å setje den inn for å sprite opp forteljinga.

Swan, swan hummingbird

Det er nokon som syng.

Hurrah, we are all free now

Rytmen er litt stakkato. Eg kjenner han godt, ein gamal kamerat. Men han syng feil, det er ikkje slik det skal gjerast. Best eg tek over.

What noisy cats are we, girl and dog he bore his cross

Dette høyrest betre ut, mykje betre. Kva ville Michael Stipe ha sagt? Eg har då spelt i band med han, ein gong. Var på åttitalet, då Michael hadde litt for langt hår og brukte solbriller litt for aktivt. Vi song Don’t go back to Rockville medan Peter spelte gitar og Mike sat og småflirte med bassgitaren sin, eller gjorde han det? Jau, han var der han og, det var berre Bill som ikkje var der. Kvifor det? Bill slutta då ikkje før i, var det -97?

Swan, swan hummingbird

Men no hugsar eg feil, dette har ikkje hendt, det er berre ein gammal draum.

Kvar er eg no? Eg har vore her før, eg veit kvar det er, men er det verkeleg her eg er? Neppe. ”Ja, eg har blogg,” svarar eg. Ho smiler, seier eit eller anna, eg oppfattar kva det er, men eg hugsar det ikkje. ”Men eg er eldre enn deg,” seier eg, med trykk på ”er” for å forsikre henne om at det verkeleg er slik, og ansiktet hennar lyser opp, som om det har alt å seie at eg er eldre enn henne. Ikkje at det er sant, for eg er ikkje eldre enn henne, men kva anna skulle eg seie? Var eg klar over at eg laug då eg sa det?

Hurrah, we are all free now

”Eg treng litt hjelp,” seier ein. Eg kjenner han ikkje, ser ikkje ansiktet hans, det er gøymt bak ein hatt, eller er det ein caps?. ”Det er ein krig litt lenger oppe.” Krig? I Hyen? Kven krigar mot kven? Kva ville Michael Stipe ha gjort?

Long low time ago, people talk to me

Eg har ikkje tid, eg må køyre traktor. Treng meir grus. Men korleis styrer eg denne då? Og korleis skal eg manøvrere skikkeleg? Gjerdet er i vegen, kven har sett det opp?

Johnny Reb, what’s the prize of fans? Forty a piece or three for one dollar

Vi har quiz. Vi skal gjette kven han tenkjer på, ut frå små hint. Personar på Firda. Heile klassen er samla. Men kva gjer han her då? Han har då ingenting med Firda-klassen å gjere, han høyrer heime på Hyen kombinerte barne- og ungdomsskule. Mystisk. Eg seier eit namn, og eg har rett, seier han. Men eg veit eg har teke feil, for eg veit ikkje om nokon som heiter det i verkelegheita, namnet har eg lese i ei bok – Priseld av Rune Timberlid. Eigentleg tenkte eg på ei anna, men eg kom ikkje på namnet hennar, det likna i alle fall. ”Eg er imponert,” seier han, og ho ved sida av meg lurer på korleis eg klarte det, med ei stemme som famnar om både misunning og undring. Eg smiler og røper ikkje noko, eg kan då ikkje røpe at eg har teke feil.

Hey captain, don’t you wanna buy some bone chains and tooth picks?

”Eg er lei av dette no,” seier ho lavt og ampert til meg, men raseriet er retta mot læraren, som ikkje høyrer heime på Firda. ”No tar vi det alfabetisk,” seier han og fortel dermed at vi skal halde fram, berre på ein litt annan måte. Ho seier noko, umogeleg å høyre, men kroppsspråket fortel det som trengst, måten ho knyter nevane og legg seg over pulten på. Håret fløymer utover som ei overivrig elv etter å ha brote ei demning, like frustrert som ho sjølv.

Night wings, her hair chains

Han seier noko, men vi har for lenge sidan slutta å høyre etter.

Here’s your wooden greenback sing

Kva meir?

Wooden beams and dovetail sweep, I struck that picture a ninety times I walked that path a hundred-ninety

Vaknar eg no?

Long low time ago, people talk to me

Pistol hot cup of rhyme, the whisky is water, the water is wine